แน่นอนว่าเมื่ออายุมากขึ้นปัญหาสุขภาพก็ตามมาเป็นเงาตามตัว ซึ่งอาการบวมน้ำเป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นบ่อยในผู้สูงอายุ โดยอาการบวมนี้จะเกิดขึ้นตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นบริเวณใบหน้า เบ้าตา แขน ขา และเท้า ทำเอาหลายท่านเป็นกังวลใจว่าอาการบวมที่เกิดขึ้นนี้จะเป็นสัญญาณเตือนของโรคอะไรหรือเปล่า วันนี้เอลเดอร์จะพาทุกคนไปทำความเข้าใจกันว่าอาการบวมน้ำให้มากขึ้นกันครับว่ามีสาเหตุมาจากอะไรแล้วเราจะมีวิธีรับกับมันได้อย่างไร

ลักษณะของการบวมน้ำ

อาการบวมน้ำ (Edema) เกิดขึ้นจากร่างกายของเราเกิดการคั่งของน้ำในเซลล์มากเกินไป โดยเมื่อดูจากภายนอกผิวหนังบริเวณนั้นจะตึงขึ้นกว่าปกติจนรอยย่นของผิวหนังหายไป แต่เมื่อลองเอามือกดดูกลับบุ๋มยุบลงไปง่าย ๆ โดยไม่มีความรู้สึกเจ็บ แต่มักจะมาพร้อมกับอาการปวดเมื่อยรู้สึกอึดอัดไม่สบายตัว เดินเหินก็ลำบาก เสี่ยงต่อการสะดุดล้มได้ง่าย อาการบวมน้ำจึงไม่ใช่สิ่งปกติของร่างกายหากแต่เป็นสัญญาณเตือนถึงโรคหรือความผิดปกติบางอย่าง สามารถเกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่มักจะพบมากในผู้สูงอายุมากเป็นอันดับต้น ๆ โดยเฉพาะมือและเท้าบวม

อาการบวมน้ำอาจบอกโรคได้

สาเหตุของการบวมน้ำที่เอลเดอร์รวบรวมมานี้จะไม่ขอกล่าวถึงสาเหตุภายนอกจากการเจ็บป่วย เช่น กระดูกหัก ข้อเท้าพลิก หรือการบาดเจ็บจากภายนอก รวมไปถึงการรับประทานอาหารที่มีปริมาณเกลือและโซเดียมสูง รวมทั้งการใช้ยาบางชนิดติดต่อกันเป็นเวลานาน เช่น สเตียรอยด์ ยาขับปัสสาวะ และยาลดระดับน้ำตาลบางชนิดในผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่งเหล่านี้ก็เป็นสาเหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดอาการแขนขาบวมได้เช่นกัน แต่เอลเดอร์จะเน้นไปที่สาเหตุปัจจัยที่เกิดจากภายในร่างกายซึ่งอาจเป็นสัญญาณเตือนถึงอันตรายของโรคต่าง ๆ เป็นหลักนะครับ 

1. ปัญหาจากระบบหลอดเลือดดำผิดปกติ

เส้นเลือดดำชนิดฝอยเกิดความบกพร่อง (Chronic Venous Insufficiency: CVI) เนื่องจากความเสื่อมโทรมตามวัยทำให้ไม่สามารถลำเลียงเม็ดเลือดและของเหลวให้ไหลย้อนกลับได้ดี ซึ่งอาจจะทำให้เกิดเป็นลิ่มเลือดอุดตันจนเกิดการคั่งค้างของของเหลวบริเวณปลายมือปลายเท้าทำให้เกิดการบวมน้ำขึ้น ปล่อยไว้นานเข้าอาจทำให้เกิดแผลเนื้อตายและอาจจะต้องตัดอวัยวะสูญเสียอวัยวะส่วนนั้นไป 

สัญญาณเตือนอันดับแรกมักจะเริ่มมีอาการปวดตึง ๆ บริเวณน่องเมื่อต้องยืนหรือเดินนาน ๆ อาจจะมีอาการตะคริวหรือชาแขนขาบ่อย ๆ บางรายอาจมีปัญหาเส้นเลือดขอดร่วมด้วย ก่อนที่จะตามมาด้วยผิวหนังบวมแดงและแข็งตึงจนบวมน้ำในที่สุด

2. หัวใจล้มเหลว

อาการบวมน้ำอาจเป็นสัญญาณเตือนที่เกิดมาจากหัวใจทำงานล้มเหลวหรือหัวใจวายได้ ซึ่งเมื่อหัวใจห้องซ้ายวายจะทำให้เกิดอาการน้ำท่วมปอด ส่วนถ้าห้องขวาวายจะทำให้เกิดอาการคั่งของน้ำที่ขาทำให้เท้าบวมได้ โดยหัวใจวายนี้มักจะเกิดอย่างฉับพลันยิ่งเฉพาะในผู้สูงอายุที่ประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจลดลงยิ่งต้องระวัง หากมีอาการเท้าบวมหรือแขนขาบวมขึ้นแบบฉับพลันควรรีบไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยให้เร็วที่สุด

3. โรคไทรอยด์

อาการบวมน้ำอาจเกิดมาจากปัจจัยของภาวะไทยรอยด์ทำงานน้อยจนขาดฮอร์โมนไทรอยด์ หรือที่เรียกว่าไฮโปไทรอยด์ (hypothyroid) ทำให้ระบบการเผาผลาญแย่ลงจนอ้วน ใบหน้า เบ้าตา และแขนขาบวมโต มักพบในเพศหญิงที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไป

3. ภาวะบวมน้ำเหลือง

การบวมน้ำตามบริเวณแขน ขา และเท้า อาจจะเป็นสาเหตุมาจากความผิดปกติของต่อมน้ำเหลืองได้ ซึ่งเกิดจากทางเดินน้ำเหลืองอุดตันหรือเกิดการอับเสบ ทำให้เกิดการคั่งค้างของน้ำเหลืองใต้ผิวหนัง ซึ่งมักเกิดที่แขน ขา เท้า และอวัยวะเพศ ทำให้เกิดการบวมน้ำขึ้น หากปล่อยทิ้งไว้อาจเกิดการอับเสบของผิวหนังในบริเวณนั้นจนหนักเข้าถึงขั้นที่สามารถติดเชื้อเข้าสู่กระแสเลือดได้เลย

4. โรคไต

โรคไตเป็นสาเหตุอันดับต้น ๆ เลยในผู้สูงอายุที่ทำให้เกิดอาการบวมน้ำตามแขน ขา เท้า และใบหน้า โดยเฉพาะไตวายเรื้อรังที่ไตสูญเสียการทำงานอย่างถาวร ทำให้ไม่มีความสามารถขับน้ำออกจากร่างกายได้ตามปกติ จึงเกิดการคั่งค้างของน้ำและของเหลวในร่างกายมากเกินความจำเป็นจนเกิดอาการบวมน้ำตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายตามมา

5. โรคตับ

การบวมน้ำอาจเป็นสาเหตุมาจากโรคตับได้เช่นกัน โดยเกิดจากภาวะตับแข็งและมะเร็งตับที่ทำให้เกิดการคั่งค้างของเหลวในช่องท้องจนท้องมานเนื่องจากการบวมน้ำ ไม่เพียงเท่านั้นยังส่งผลทำให้แขน ขา และเท้าทั้งสองข้างบวมตึงขึ้นอีกด้วย

อ่านมาถึงตรงนี้คงพอจะมองสาเหตุของการบวมน้ำกันบ้างนะครับ จะเห็นได้ว่าอาการบวมน้ำนั้นเกิดขึ้นได้จากสาเหตุหลากหลายปัจจัยมาก ๆ และยังเป็นสัญญาณเตือนถึงความผิดในร่างกายของเราอีกด้วย ดังนั้น เราจึงต้องหมั่นสังเกตถึงความผิดปกติของแขน ขา และเท้าของเราเป็นประจำครับ และถ้าเกิดคุณเริ่มพบสัญญาณผิดปกติของการบวมน้ำขึ้นเอลเดอร์ขอแนะนำให้รีบไปพบแพทย์โดยด่วนครับ เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงของการบวมน้ำว่าเกิดขึ้นจากอะไรกันแน่ จะได้รู้แนวทางในการแก้ไขรักษาอย่างตรงจุดและทันท่วงทีครับ

ที่มา
– https://www.vibhavadi.com/Health-expert/byDoctors/detail/462#:~:text=หัวใจวาย%20หมายถึง%20ภาวะ,หัวใจห้องขวาวายจะ
– https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/lymphedema
– https://www.bumrungrad.com/th/health-blog/october-2020/hypothyroidism#:~:text=ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์%20
– https://www.bangkokhospital.com/content/chronic-venous-insufficiency
– https://www.healthline.com/health/swollen-feet#when-to-seek-emergency-medical-attention https://nursingandhealth.asu.edu/sites/default/files/pedal-edema.pdf