การอบสมุนไพร คือการบำบัดรักษาวิธีหนึ่ง ในการดูแลสุขภาพร่างกายแบบง่าย ๆ สามารถทำเองได้ที่บ้าน  ถือเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดต่อกันมายาวนาน การอบสมุนไพรแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ การอบแห้ง และ การอบเปียก การอบแห้งเรียกทับศัพท์ว่า “เซาว์น่า” คล้ายคลึงกับการอยู่ไฟของไทยนิยมในต่างประเทศ โดยใช้ความร้อนจากถ่านหินบนเตาร้อน ส่วนการอบเปียกเป็นวิธีที่คนไทยนิยมและแพร่หลายในปัจจุบันพัฒนาจากการเข้ากระโจมมาเป็นห้องอบสมุนไพรที่ทันสมัยขึ้น

การอบสมุนไพรของไทยนั้นเป็นการอบไอน้ำร้อน เป็นวิธีการหนึ่งช่วยในการขับเหงื่อเพื่อรักษาโรคเฉียบพลัน  ฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยเรื้อรัง และมารดาหลังคลอด รวมทั้งช่วยบำรุงสุขภาพทั่วไป เป็นการล้างพิษออกทางเหงื่อ เมื่อทุกส่วนของร่างกายเกิดความร้อนขึ้นพร้อมกัน เส้นเลือดที่ผิวหนังจะขยายตัว ช่วยให้เลือดลำเลียงสารเคมีส่วนเกินขับออกมาทางเหงื่อ และในเวลาเดียวกันนั้น เลือดก็จะสามาถพาสารอาหารที่มีมาหล่อเลี้ยงผิวหนังให้สุขภาพดีได้

ลักษณะสมุนไพร ที่ใช้ในการในการอบนั้น แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่
กลุ่มที่ 1 สมุนไพรที่มีกลิ่นหอม กลุ่มนี้ออกฤทธิ์เป็นน้ำมันหอมระเหย ช่วยรักษาโรคต่างๆ เช่นโรคผิวหนัง ปวดเมื่อย หวัดคัดจมูก ตัวอย่างสมุนไพร เช่น ไพล ขมิ้นชัน
กลุ่มที่ 2 สมุนไพรที่มีรสเปรี้ยว กลุ่มนี้มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ ช่วยชะล้างสิ่งสกปรก และเพิ่มความต้านทานโรคให้กับผิวหนัง เช่น ใบมะขาม ใบและฝักส้มป่อย
กลุ่มที่ 3 เป็นสารประกอบที่ระเหิดได้เมื่อถูกความร้อนและมีกลิ่นหอม เช่น การบูร พิมเสน
กลุ่มที่ 4 สมุนไพรที่ใช้รักษาเฉพาะโรค เช่น รักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน จะต้องใช้ใบเหงือกปลาหมอ

ประโยชน์ของการอบสมุนไพร เช่น ร่างกายมีการเผาผลาญสารอาหารเพิ่มขึ้น การขยายตัวของเส้นเลือดฝอย การไหลเวียนโลหิตดีขึ้น ขยายรูขุมขนบริเวณผิวหนัง บรรเทาอาการปวดเมื่อย และผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ทั้งนี้หากต้องการนำวิธีอบสมุนไพรมาช่วยคลายปัญหาสุขภาพให้ตรงจุดนั้น ควรเลือกใช้สมุนไพรที่มีสรรพคุณที่เหมาะสมกับอาการที่ต้องการรักษา เอลเดอร์จึงขอแนะนำสูตรสมุนไพรอบตัวรักษาอาการต่างๆ ได้ด้วยตัวเอง ดังนี้

รักษาระบบทางเดินหายใจ
– ตะไคร้ ใบเตย ไพล ขมิ้นชัน ใบพลับพลึง ดอกมะลิ พิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี และเกสรบัวหลวง

รักษาแก้อาการปวดเมื่อย
– ไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ ผิวมะกรูด ใบมะขาม และการบูร

รักษาระบบความดันโลหิต
– ไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ ผิวมะกรูด ใบมะขาม ใบพลับพลึง ใบหนาด และการบูร

ช่วยเรื่องการนอนหลับ
-ใบส้มป่อย ขมิ้นชัน ตะไคร้ ผิวมะกรูด ใบมะขาม และการบูร

รักษาโรคผิวหนัง
– ใบเหงือกปลาหมอ ใบส้มป่อย ขมิ้นชัน ตะไคร้ ผิวมะกรูด ใบมะขาม และการบูร

วิธีการทำ

เตรียมหม้อไฟฟ้าสำหรับต้ม หั่นสมุนไพรเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่น้ำเปล่าลงในหม้อ หยิบสมุนไพรตามสูตรใส่ลงไป ต้มน้ำจนเดือด ใส่การบูรตามลงไป ลดไฟลงจนเหลือไฟปานกลาง จากนั้นก็เอาไปวางในกระโจมที่เตรียมไว้เพื่ออบสมุนไพร ใช้เวลาประมาณ 10-15 นาที ต่อ 1 ครั้ง สามารถอบได้ 3-5 ครั้ง

สิ่งที่ควรรู้และข้อห้ามในการอบสมุนไพร
– ระหว่างอบสมุนไพรควรสวมใส่เสื้อผ้าที่สบายและตั้งกระโจมในบริเวณที่อากาศถ่ายเท
– ระหว่างที่อบควรจิบน้ำอุณหภูมิที่ปกติเพื่อให้ร่างกายไม่ขาดน้ำ
– ไม่ควรอบสมุนไพร หากที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคความดันโลหิต และโรคหัวใจ หอบหืดระยะรุนแรง ลมชัก มีการอักเสบจากบาดแผลเปิด และแผลปิด อ่อนเพลีย อดอาหาร อดนอน หลังทานอาหารใหม่ ปวดศีรษะ วิงเวียนศีรษะและคลื่นไส อาจเกิดอันตรายได้
– ไม่ควรอบสมุนไพร คนที่มีไข้สูง หรือการอักเสบบริเวณผิว เพราะไอน้ำที่ร้อนอาจทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น

มาดูแลสุขภาพเบื้องต้นด้วยการอบสมุนไพร และเลือกสูตรที่เหมาะกับคุณ เพื่อสุขภาพโดยรวมที่ดี ร่างกายผ่อนคลาย จิตใจก็พลอยดีตามไปด้วย ทั้งหมดนี้ทำง่ายๆได้ที่บ้านเลยครับ

เอกสารอ้างอิง
1.   ยาอบสมุนไพร การรักษาตามภูมิปัญญาท้องถิ่น
2.  การอบไอน้ำสมุนไพร
3.  อบสมุนไพรถูกวิธี
4.  การอบสมุนไพร
5.  ระวัง! 7 ข้อห้ามการอบสมุนไพร
6.  สูตรยาอบสมุนไพร แก้ปวดเมื่อย [2020]