เมื่ออายุของเรามากขึ้น อวัยวะหลายอย่างในร่างกายก็มีอาการเสื่อมตามมาใช่ไหมครับ ไม่ว่าจะเป็นหัวใจ ตับ ไต และกระดูก ตั้งแต่เด็กจนโต กระดูกสันหลังพัฒนามาพร้อมกับเราตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา เติบโตขึ้นมาเรื่อยๆ และแข็งแรงสุดเมื่อเราอยู่ในช่วงหนุ่มสาว เมื่ออายุมากขึ้น กระดูกสันหลังก็เริ่มเสื่อม ทำให้เกิดอาการปวดหลังปวดเอวตามมา บางครั้งเป็นเรื้อรังจนรบกวนสุขภาพของผู้สูงอายุได้ เอลเดอร์จะพาทุกคนไปดูว่า เราจะมีวิธีการรับมือกับโรคกระดูกสันหลังเสื่อมในผู้สูงอายุได้อย่างไร
กระดูกสันหลังเสื่อม (Spondylosis) เกิดจากการเสื่อมสภาพของกระดูก, หมอนรองกระดูก, เส้นเอ็นกระดูก, ข้อต่อ และกล้ามเนื้อบริเวณหลัง ทำให้กล้ามเนื้อและกระดูกในส่วนต่างๆขาดความยืดหยุ่น โดยเฉพาะส่วนคอและเอว ซึ่งปัญหากระดูกสันหลังเสื่อมในผู้สูงอายุมักถูกพบมากขึ้นเรื่อย ๆ ผู้สูงอายุส่วนมากมักมีอาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดเอวจากสภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม และการดูแลรักษาที่ผิดวิธี อย่างเช่น การนวดกดจุด นวดแผนไทยย้ำบริเวณที่ปวดมากก็อาจจะยิ่งทำให้อาการแย่ลงไปอีก
สาเหตุของโรคกระดูกสันหลังเสื่อม
สาเหตุของกระดูกสันหลังเสื่อมนั้นมาจากการเสื่อมสภาพตามวัย มักพบเจอในช่วงอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป การที่กระดูก ข้อต่อ เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อที่ขาดความยืดหยุ่นจนทำให้กระดูกสันหลังเริ่มโค้งงอ เมื่อปล่อยไว้เป็นเวลานานอาจนำไปสู่การเกิดแรงกดทับบนหมอนรองกระดูกและข้อต่อของกระดูกสันหลัง หากดูแลรักษาตัวเป็นอย่างดีก็อาจทำให้อาการของโรคไม่ร้ายแรงมากนัก โดยปัญหากระดูกสันหลังเสื่อมในผู้สูงอายุนั้น มักเกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ผ่านมาของผู้สูงอายุ เช่น การนั่งติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ การนั่งหลังค่อมเมื่อลุกขึ้นกระดูกสันหลังจะถูกทำให้ตรงในทันทีจึงทำให้เกิดการเสียดทานขึ้น การยกของหนัก สาเหตุเหล่านี้เป็นความเสี่ยงที่จะเกิดโรคนี้ได้เร็วกว่าปกติ
อาการของภาวะกระดูกสันหลังเสื่อม
เราอาจจะเริ่มจากการสังเกตง่ายๆจากร่างกายของตัวเองก่อนว่ามีอาการตามนี้หรือไม่ หากพบว่ามีอาการตามนี้ควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดเราจะได้รักษาได้ทันครับ
- เมื่อขยับตัวเพื่อทำกิจวัตรประจำวันต่าง ๆ และเมื่อนั่งนาน ๆ หรือก้ม ๆ เงย ๆ แล้วรู้สึกปวดคอ หลัง บั้นเอว
- เริ่มรู้สึกขยับตัวยากขึ้น ร่างกายไม่ยืดหยุ่น ไม่สามารถยืดกล้ามเนื้อได้
- เดินได้ไม่มั่นคง เนื่องจากเส้นประสาทถูกเบียดหรือกดทับ ลักษณะเหมือนเด็กเล็กที่กำลังหัดเดิน
- มือ แขน และเท้า มีอาการชาอยู่บ่อย ๆ กล้ามเนื้ออ่อนแรงหยิบจับอะไรไม่หนักแน่นเหมือนเคย ลามไปจนปวดศีรษะในบางที
- ประสิทธิภาพในการกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระลดน้อยลง
วิธีการป้องกันและรักษาโรคกระดูกสันหลังเสื่อม
1. การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต กายภาพและออกกำลังกายให้เหมาะสม
งดยกของหนักเป็นสิ่งที่แรกที่หมอจะพูดกับคุณ ไม่ว่าจะอุ้มหลาน แบกถุงข้าว หรือแม้แต่ทำสวนที่ผู้สูงอายุหลายคนยังพอทำไหว บางคนนั่งยองๆ ปลูกผักปลูกต้นไม้ในกระถาง นั้นเป็นสาเหตุที่ทำให้กระดูกสันหลังเสื่อมได้ง่ายขึ้นนะครับ การออกกำลังกายที่ผิดประเภทก็เช่นกัน การวิ่งหรือกระโดดเชือก จะทำให้ร่างกายต้องรับน้ำหนักแบบกระแทกซ้ำๆ มากขึ้น ทำให้กระดูกสันหลังเสื่อมได้ หรือหากมีอาการปวดหลังอาจรักษาเบื้องต้นด้วยการประคบร้อนหรือประคบเย็นบริเวณที่ปวด
2. รับประทานยาบรรเทาอาการ
ยาที่ใช้บรรเทาอาการมีหลายประเภทตั้งแต่กลุ่มยาแก้ปวด ยาคลายกล้ามเนื้อ และยาบำรุงเส้นประสาทที่ประกอบไปด้วยวิตามินประเภทต่างๆ ยากลุ่มนี้มีฤทธิ์ช่วยลดการเกิดอาการและบำรุงเส้นประสาทที่โดนกดทับให้ฟื้นฟูได้ เหมาะสำหรับคนที่มีอาการน้อยๆ ไม่อ่อนแรงหรือปัสสาวะไม่ออก ยากลุ่มเสริมความแข็งแรงของกระดูกบางประเภทก็ช่วยได้ครับ เช่น แคลเซียม ฟอสซาแมกซ์ ซึ่งชนิดหลังอาจจะต้องให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกเป็นผู้จ่ายโดยตรง
3. การผ่าตัดเพื่อรักษาอาการกระดูกสันหลังเสื่อม
การผ่าตัดมีหลายประเภท เช่น การผ่าตัดเชื่อมข้อต่อกระดูกสันหลังหรือการผ่าตัดเปลี่ยนหมอนรองกระดูกสันหลังเทียม แพทย์มักแนะนำวิธีรักษาด้วยการผ่าตัดให้ผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาทที่รุนแรง เช่น ผู้ป่วยมีอาการแสดงออกของเส้นประสาทถูกกดทับ ได้แก่ กล้ามเนื้อขาลีบ ชา กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือระบบควบคุมการขับถ่ายสูญเสียไป นอกจากนี้ การผ่าตัดจะถูกนำมาพิจารณาก็ต่อเมื่อการรักษาโดยวิธีอื่น ๆ นั้นใช้ไม่ได้ผล ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยแย่ลง ทั้งนี้การผ่าตัดอาจจะช่วยป้องกันอาการไม่ให้แย่ลง แต่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
จะเห็นได้ว่าโรคกระดูกสันหลังเสื่อมหากเราปล่อยไว้นานก็จะยิ่งทำให้เป็นปัญหา โดยเฉพาะถ้าเป็นมากขึ้นอาจจะทำให้ต้องผ่าตัดได้เลยทีเดียว เพราะฉะนั้นการป้องกันจึงเป็นสิ่งที่ดีที่สุด ก่อนจากกันไปในบทความนี้ เอลเดอร์จะขอเสนอวิธีป้องกันการเกิดโรคกระดูกสันหลังเสื่อมในผู้สูงอายุ ที่สำคัญที่สุดคือ การออกกำลังกายเพื่อเสริมกำลังของกล้ามเนื้อ เช่น กลุ่มโยคะ หรือ Stretching excercise ยืดตัว ยางยืดทั้งหลาย เมื่อกล้ามเนื้อเราแข็งแรงจะช่วยลดการรับน้ำหนักที่มากเกินไปของกระดูกสันหลังได้ครับ นอกจากนั้นการรับประทานอาหารประเภทแคลเซียม ดื่มนม และรับแสงแดดให้เพียงพอ จะช่วยเสริมสร้างแคลเซียมเป็นทุนให้กับร่างกายเพื่อป้องกันการเกิดกระดูกพรุน ทำให้เราสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคกระดูกสันหลังเสื่อมก่อนวัยได้
อ้างอิง
– กระดูกสันหลังเสื่อมในผู้สูงอายุ ปัญหาใกล้ตัวที่ลูกๆ ต้องเตรียมรับมือ
– โรคกระดูกสันหลังเสื่อม
– สูงวัยอย่างมีคุณภาพ
